Το Βάστα είναι χωριό στο Νομό Αρκαδίας, χτισμένο σε υψόμετρο 860 μέτρων στις νότιες πλαγιές του Λύκαιου. Διοικητικά ανήκει στο Δήμο Μεγαλόπολης με έδρα τη Μεγαλόπολη. Ο πληθυσμός του είναι 96 κάτοικοι σύμφωνα με την απογραφή του 2001.
Αξιοθέατα κοντά στο χωριό
Σε απόσταση 6 χιλιομέτρων από το χωριό, βρίσκεται ο δημοφιλής Ναός της Αγίας Θεοδώρας που αποτελεί σημαντικό θρησκευτικό μνημείο της περιοχής. Βρίσκεται μέσα σ’ ένα πυκνό δάσος με βελανιδιές και πλατάνια σε μικρή απόσταση από το χωριό Δασοχώρι (2 χλμ.).
Ο ναός της Αγίας Θεοδώρας αποτελεί μοναδικό φαινόμενο, όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο! Πρόκειται για ένα πετρόκτιστο βυζαντινό εκκλησάκι του 11ου αι. του οποίου οι διαστάσεις δεν ξεπερνούν τα 4 μ. πλάτος και τα 5 μ. μήκος., ενώ σκεπάζεται και από δίριχτη σκεπή με πέτρινες πλάκες. Από τη βάση του ναΐσκου αναβλύζει πηγαίο νερό. Πάνω στην πέτρινη στέγη έχουν φυτρώσει 17 πανύψηλα δέντρα (κυρίως βελανιδιές) βάρους δεκάδων τόνων και ύψους 20 μέτρων! Σύμφωνα με το θρύλο, κατά το Μεσαίωνα η Θεοδώρα ήταν ένα φτωχό δεκαεπτάχρονο κορίτσι που καταδικάσθηκε σε θάνατο και εκτελέστηκε στο σημείο εκείνο. Τις τελευταίες της στιγμές προσευχήθηκε στο Θεό ζητώντας του “το σώμα της να γίνει εκκλησία, τα χρόνια της να γίνουν δέντρα και το αίμα της να γίνει νερό να τα ποτίζει”. Το αξιοθαύμαστο είναι ότι τα δέντρα αυτά δεν έχουν εμφανείς ρίζες, Πολλοί επιστήμονες (δασολόγοι, γεωπόνοι, πολιτικοί μηχανικοί κλπ.) μάταια προσπάθησαν να εξηγήσουν το φαινόμενο αυτό.
Αναφορικά με την ιστορική αλήθεια υπάρχουν αρκετές δοξασίες, όπως η Αγία Θεοδώρα, για να καλύψει τις υποχρεώσεις της οικογενείας της, μεταμφιέστηκε σε άνδρα και κατατάχτηκε στο στρατό του Βυζαντίου σαν “καπετάν Θοδωρής”. Εκεί, μετά από σκευωρία, κατηγορήθηκε άδικα για πράξεις άνομες και θανατώθηκε στο σημείο αυτό. Άλλη θεωρία αναφέρει ότι η Αγία Θεοδώρα ήταν η Αυγούστα Θεοδώρα, κόρη του Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Η΄ της μακεδονικής δυναστείας, που λέγεται πως βασίλεψε σαν άνδρας από το 1055 μέχρι το 1056. Η Αυγούστα Θεοδώρα, κατά τους ισχυρισμούς του Μιχαήλ ΣΤ΄ του Στρατιωτικού που την διαδέχθηκε, αρρώστησε βαριά και πέθανε, ενώ κατ’ άλλους εικάζεται ότι ο ίδιος την δολοφόνησε και την έθαψε εδώ.
500 μ. από την εκκλησία, ακολουθώντας το κεφαλάρι, είναι η θέση “Νερόμυλος”, μαγευτική τοποθεσία πνιγμένη στο πράσινο. Εδώ υπήρχε παλιότερα νερόμυλος. Στη θέση του σήμερα υπάρχει εξοχικό κέντρο. Ο μηχανισμός του νερόμυλου έχει αποκατασταθεί από τους ιδιοκτήτες και λειτουργεί κανονικά.
Η εκκλησία προσελκύει κάθε χρόνο χιλιάδες προσκυνητών και επισκεπτών. Γιορτάζει στις 11 Σεπτεμβρίου.
