Η Λύση είναι κατεχόμενη κωμόπολη της Κύπρου και ανεξάρτητος δήμος στην Επαρχία Αμμόχωστου. Η Λύση βρίσκεται στην πεδιάδα της Μεσσαορίας και απέχει 32 χιλιόμετρα από τη Λευκωσία, 20 χιλιόμετρα από τη Λάρνακα και 29 χιλιόμετρα από την Αμμόχωστο. Πριν την τούρκικη εισβολή του 1974 είχε 5.500 κατοίκους. Η ονομασία του χωριού προέρχεται από την αρχαία πόλη Ελύση που βρισκόταν στη περιοχή, ενώ μια άλλη εκδοχή αναφέρει, ότι το χωριό πήρε το όνομα του από ένα βουνό που έβγαζαν χαλκό και τον έλιωναν. Για αυτό το ονόμασαν Λύση, από το ρήμα λιώνω.
Το χωριό Λύση λέγεται και ηρωομάνα, επειδή κατά τον απελευθερωτικό αγώνα του 1955-1959, πολλοί Λυσιώτες πολέμησαν κατά των Βρετανών κατακτητών. Όμως η Λύση είχε πολλούς νεκρούς και αγνοούμενους και κατά τη διάρκεια της Τουρκικής εισβολής.
Εδώ γεννήθηκε και έζησε ο θρυλικός Σταυραετός του Πενταδακτύλου και του Μαχαιρά Γρηγόρης Πιερή Αυξεντίου, άλλως Μάστρος, ή Ζήδρος, υπαρχηγός της θρυλικής ΕΟΚΑ (Εθνική Οργάνωση Κυπριακού Αγώνος). Ο Γρηγόρης Αυξεντίου έπεσε μαχόμενος εναντίον του Αγγλικού ζυγού, στο κρησφύγετό του στο Μαχαιρά στις 3 του Μάρτη του 1957. Οι Άγγλοι στις 2 Μαρτίου 1957, μετά που περικύκλωσαν το κρησφύγετο του, δηλαδή τη σπηλιά όπου κρυβόταν αυτός και οι άντρες του, ο επικεφαλής του Βρετανικού αποσπάσματος τους κάλεσε να παραδοθούν. Ο Αυξεντίου διέταξε τους άντρες του να παραδοθούν, ο ίδιος όμως έμεινε στο κρησφύγετο. Όταν πάλι ο επικεφαλής του Βρετανικού αποσπάσματος του ξαναζήτησε να παραδοθεί αυτός απάντησε «Μολών Λαβέ». Μετά από δέκα ώρες μάχης κι αφού δεν μπορούσαν να συλλάβουν και να κάμψουν τον Σταυραετό του Μαχαιρά, του έριξαν βενζίνα μέσα στη σπηλιά και τον έκαψαν ζωντανό. Το πτώμα του βρέθηκε απανθρακωμένο και τάφηκε την επομένη στις Κεντρικές Φυλακές Λευκωσίας, στο χώρο που σήμερα είναι γνωστός ως «Τα Φυλακισμένα Μνήματα». Ο Γρηγόρης Αυξεντίου ήταν μόλις 29 ετών.
Αφήστε σχόλιο